Ruch zielonoświątkowy, zwany także pentekostalizmem, to jeden z protestanckich nurtów chrześcijańskich, przyznający największą rolę w historii zbawienia wydarzeniu, jakim było zesłanie Ducha Świętego na Apostołów. Święto to określane jest w Biblii także jako Zielone Świątki, stąd tak charakterystyczna nazwa całego ruchu. Duch Święty postrzegany jest przez tych wyznawców jako źródło wszystkiego, co prowadzi ludzi do zbawienia, to przez jego pryzmat postrzegana jest cała rzeczywistość sakralna.
Podstawy nurtu
Zielonoświątkowcy za najważniejszy sakrament postrzegają chrzest święty, gdyż to za jego pośrednictwem człowiek dostępuje działania Ducha Świętego – zostaje włączony do wspólnoty wierzących i otwiera się na działanie Ducha poprzez przyjmowanie zsyłanych przez niego darów. W życiu duchowym drogą do zbawienia jest także regularne przyjmowanie eucharystii, a wielką wagę ma także łaska Boża, dzięki której człowiek może doświadczyć wyzwolenia od wiecznej kary za grzechy i dostąpić życia wiecznego. Podobnie jak większość wyznań protestanckich, ruch zielonoświątkowy opiera swoją doktrynę na postrzeganiu Pisma Świętego jako podstawowego źródła objawienia prawd wiary. Zielonoświątkowcy postrzegają Biblię jednak także jako swego rodzaju dar od Ducha Świętego, jako że to pod Jego natchnieniem jej księgi zostały spisane przez powołanych do tego ludzi. Wspólnota ta silnie akcentuje także rolę Chrystusa w ludzkiej historii zbawienia: jednocześnie przyjmuje za obowiązujący dogmat Trójcy Świętej, ale odmawia uznania Maryi za godną religijnej czci. Dla Zielonoświątkowców kult maryjny nie ma racji bytu, postrzegana jest ona jedynie jako kobieta, dzięki której Duch Święty mógł dokonać dzieła Wcielenia Chrystusa. Wyznawcom obce są także idee kultu świętych, odbywającego się na drodze uwielbiania relikwii czy dzieł sztuki sakralnej. Zielonoświątkowcy dystansują się także wobec wszelkiego rodzaju obrzędowości – ich nabożeństwa przybierają formę dość spontanicznych zgromadzeń. Nie są tu odprawiane msze święte, ponieważ według wiernych ofiara Chrystusa dokonała się już na krzyżu i nie ma potrzeby powtarzać jej w sposób symboliczny. Działający tu duchowni są w zasadzie wyłącznie kaznodziejami. Podstawą nietypowych nabożeństw zielonoświątkowych jest modlitwa uwielbienia, dokonywana jednocześnie indywidualnie i w grupie, prowadzona przez wyznaczonego do tego lidera, upływająca wśród śpiewu i gry na instrumentach, a nawet tańca. Wierni tego kościoła są szczególnie otwarci na dostrzeganie działania Ducha Świętego, zwłaszcza wydarzenia takie jak cudowne uzdrowienia chorych postrzegają jako szczególne znaki Bożej obecności i mocy.
Polscy wierni tego wyznania stanowią drugą pod względem liczebności protestancką wspólnotę religijną w kraju. Do ponad dwustu zborów uczęszcza ponad 20 tysięcy wiernych. Co ciekawe, z idei pentekostalizmu wywodzą się także ruchy charyzmatyczne, funkcjonujące w ramach Kościoła katolickiego: najważniejszym z nich jest Ruch Odnowy w Duchu Świętym, wykorzystywany jako narzędzie ewangelizacji wiernych.